Kitabın başlıca vasfı olarak, Antik Yunan
polisinden günümüze uzanan yolda, çocuk ve genç yetiştirmenin kamusal ve insanî
önemini ortaya koyarken, fizikî, ahlâkî ve kültürel yönleriyle bir bütün olarak
eğitim felsefesi üzerine kaleme alınmış en temel eserlerden biri olması
gösterilebilir…
Bu noktada, Rousseau’nun, “Tüm yazdıklarım
içinde en iyi eserim” diye takdim ettiği Emile’in 1762’de
yayınlandığında lanetlenip, 30 yıl sonra, Fransız Devrimi’nin öncüleri için
Fransız milli eğitiminin ilham kaynağı addedildiği dikkate alındığında, Kant’ın
eğitim üzerine sarf ettiği sözlerin tarihsel ve toplumsal bağlamı da ortaya
çıkar. 18.yüzyılın ortalarından 19.yüzyılın başlarına dek geçen bir ömürlük
sürede kıta Avrupası büyük bir doğumun sancılarıyla sarsılmaktadır. Öncesi ve
sonrası diye tarihi ikiye ayıran Çifte Devrim (Sanayi ve Fransız Devrimi) büyük
bir zihinsel dönüşüme yol açmak üzeredir. Kant’ı büyüten, ya da büyüklüğüne
ayrıca değer katan bir unsur da, onun işte bu çağın insanı olmasıdır.
Kant, 1806’daki Jena
Savaşını ve Napoleon işgalinin Alman milleti üzerinde yarattığı şok ve dehşeti
göremeden vefat etse de, Wilhelm von Humboldt gibi eğitim reformcuları
aracılığıyla Prusya (genel itibarıyla da Alman) eğitim sistemi için ne denli
önemli bir yol açtığını tüm kitap boyunca seziyor gibidir. Bununla birlikte
Kant’ınEğitim Üzerine’si, milli dilde ibadet edip, okumayı yazmayı
teşvik eden Luhterci geleneğin Pietizmle kendini yenilemiş ve Büyük Frederich
tarafından teşvik edilmiş olan eğitim anlayışının olgunlaşma çağının da bir
ürünüdür. Bu sebeple, kitabın tamamına hâkim olan motif, Aydınlanmacı bir
“içsel özgürleşim” ve “ruhanî terbiye” arasında kurulması gereken büyük
dengedir.
Bu arka
planı dikkate alarak, şimdi kitaba biraz daha yakından bakabiliriz… Eğitim
Üzerine, memleketin saygın çevirmenlerinden biri olan Ahmet Aydoğan’ın sunuş ve
önsözüyle başlıyor. Üstü kapalı fakat sitem dolu bir değerlendirme yazısı olan
“’Sapere Aude!’ Diye Çıktık Yola”, Kant’a sözü teslim etmeden evvel, 30
sayfada, Kant’ın düşünce dünyasından ne denli uzakta kaldığımızın eleştirisini
yapıyor. Bu arada, kitabın ortaya çıkış öyküsüne de 22.sayfada açıklayıcı bir
notla yer veriliyor. Köningsberg Üniversitesi’nde muhtelif zamanlarda verilen
dersler için hazırlanan notlardan derlendiği anlaşılan Eğitim Üzerine,
modern Türkçe’nin bir felsefe dili olamamasının da etkisiyle, çeşitli dipnotlar
aracılığıyla kavramların ve kelimelerin daha anlaşılır kılındığı bir hâlde
okura sunuluyor.
“İnsan Eğitilmesi
Gereken Bir Varlıktır”:
Kant,
düşüncelerini temellendirdiği giriş sayfalarında insanın eğitime muhtaç ten
varlık olduğu gerçeğinden hareket ediyor ve insanın ancak eğitimle insan
olabileceğini dile getiriyor. (s.35) Eğitime yönelik bu yaklaşım, Kant’ın
idealizm felsefesinin gerçekleşmesine giden yolu açan anahtarlardan biri
sayılabilir.
İÇİNDEKİLER:
- KANT’IN YAŞAMI…
- KANT’A GÖRE AYDINLANMA
NEDİR?
- AHLAKIN METAFİZİĞİ…
- KANT VE EĞİTİM ÜZERİNE….
- KANT VE TANRI
- KANT IN ELEŞTİREL
FELSEFESİ
- KANT’IN ELEŞTİREL
FELSEFESİNE PLATON VE PARMENİDESİN KATKILARI
Kritisizm Nedir?
- KANT FELSEFESİNİN TEMEL
KAVRAMLARI
- KANT’IN KURAMSAL
METAFİZİK ELEŞTİRİSİ HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ..
- I. KANT’IN LEİBNİZ- WOLFF
VE HUME’UN FELSEFELERİNE YÖNELİK ELEŞTİRİSİ
- II. KANT’TA METAFİZİK
BİLGİNİN OLANAĞI: METAFİZİK OLANAKLI MIDIR?
- SONUÇLAR
- KANT’IN DÜNYA YURTTAŞLIĞI
AMACINA YÖNELİK GENEL BİR TARİH DÜŞÜNCESİ
- KANT’ÇI EBEDİ BARIŞ”
DÜŞÜNCESİ
- SİYASİ HAKLARDA TEORİ VE
PRATİK İLİŞKİSİ ÜZERİNE
- KÜRESELLEŞEN SORUNLAR
KARŞISINDA KANT ETİĞİ
- UNUTULMAZ KANT SÖZLERİ…..
