Gloria victis to zbiór wspomnieniowych nowel poświęconych powstaniu styczniowemu. Zawiera osiem utworów: ’Oni’, ’Oficer’, ’Hekuba’, ’Bóg wie kto’, ’Gloria victis’, ’Dziwna historia’, ’Śmierć domu’ i ’Panna Róża’. Orzeszkowa opisuje czas powstania przez pryzmat losu jednostki. To ludzie, a nie fakty historyczne są jej głównymi bohaterami. Z utworów można wydobyć także osobistą refleksję autorki nad wojną i patriotyzmem. Podczas powstania styczniowego w 1863 roku Eliza Orzeszkowa brała udział w organizowaniu pomocy dla powstańców, a sama za zgodą męża przez dwa tygodnie ukrywała w domu chorego Romualda Traugutta. –
Om författaren
Eliza Orzeszkowa (1841-1910) – polska powieściopisarka, nowelistka, publicystka okresu pozytywizmu. Pisała pod pseudonimami: E.O., Bąk, Wa-Lit-No, Li…ka, Gabriela, Litwinka. Wiele miejsca we wczesnej twórczości zajmował problem emancypacji kobiet. Pierwsze utwory Orzeszkowej realizowały wzorzec powieści tendencyjnej i nie odznaczały się dużymi walorami artystycznymi. Kolejnym etapem twórczości pisarki był realizm. W rozprawie ’O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle’ przedstawiła założenia powieści realistycznej. Bogate obserwacje społeczne i przemyślenia na temat sytuacji człowieka w społeczeństwie znalazły odzwierciedlenie w jej największym dziele – ’Nad Niemnem’. Orzeszkowa była aktywna w środowisku literackim. Utrzymywała kontakty m.in. z Marią Konopnicką, z Leopoldem Méyetem i Zygmuntem Miłkowskim. W 1905 roku była nominowana do Nagrody Nobla, którą ostatecznie otrzymał Henryk Sienkiewicz.